PAS: Antara Gerakan Dakwah dan Parti Politik
Tirai Pilihanraya Umum Ke 12 di Malaysia telah agak lama berlabuh. Tetapi bahangnya masih terasa hingga kini dan semakin hangat diperkatakan orang. Terutama dengan “Projek 16 September” yang dicanang hebat oleh bekas timbalan perdana menteri Anwar Ibrahim (Dato Seri). Walaubagaimanapun salah sebuah parti kedua tertua di Malaysia iaitu Parti Islam SeMalaysia dikatakan memiliki penentu lanskap mencorakkan suasana politik di Malaysia. Perkara ini tidak keterlaluan diperkatakan kerana ianya diakui oleh beberapa pengalisis politik di tanah air malah antarabangsa. Melihat kepada track record parti ini, ternyata ia telah memainkan peranan penting. Tidak dinafikan selama lima puluh tahun negara kita merdeka UMNO dan Barisan Nasional masih kekal memerintah. Bagaimanapun kita tidak boleh memandang sepi peranan PAS sebagai salah sebuah parti pembangkang (kecuali pada tahun-tahun bergabung dengan BN sebagai parti komponen) merangkap “parti penasihat”.
Kelantan Masih kekal di bawah pimpinan PAS yang dipimpin oleh seorang Tok Guru yang berjiwa rakyat. Nik Abdul Aziz Nik Mat merupakan Mursyidul AM PAS yang diangkat selepas Allahyarham Tuan Guru Yusuf Rawa. Sejak beliau memegang jawatan sebagai Mursyidul Am dan bersama Allahyarham Dato’ Fadzil Noor dan Tuan Guru Hj Abdul Hadi Awang (kini Dato Seri) yang memimpin PAS, boleh dikatakan PAS sebelum ini tampak lebih kepada nasionalis Islam berubah wajah kepada Fundamentalis Islam dan digagaskan pula “Kepimpinan Ulama”.
Boleh dikatakan rata-rata pimpinan di kalangan ulama dalam PAS lahir dari pusat-pusat pendidikan Islam seperti madrasah-madrasah dan pusat-pusat pengajian pondok. Lebih menarik di awal kemunculan PAS ia merupakan wadah yang menyatukan fikrah Kaum Muda dan Kaum Tua yang dikatakan “bertembung” mengenai beberapa perkara.
PAS ditubuhkan lima tahun sesudah Umno iaitu pada 23 Ogos 1951 bersamaan 20 Zulkaedah 1370. Dalam persidangan yang dianjurkan oleh Bahagian Agama Umno ini, para ulama telah mengambil ketetapkan di Sultan Sulaiman Kelab, Kuala Lumpur untuk menubuhkan 'Persatuan Ulama Se-Malaya' yang bebas daripada Umno.
Mengapa ulama bertindak demikian, sedangkan selama ini mereka bergerak dalam Umno?
Kebanyakan para ulama yang aktif dalam Umno adalah bekas-bekas ahli Hizbul Muslimin yang ditubuhkan di Gunung Semanggol pada 14 Mac 1948. Nama-nama besar dalam Bahagian Agama Umno seperti Tuan Guru Ahmad Fuad Hassan, Tuan Guru Ahmad Tuan Hussin, Sheikh Abdullah Fahim, Ustaz Ahmad Badawi, Tuan Guru Hussin Che Dol, Tuan Guru Yahya Junid, Ustaz Ahmad Maliki, Sulaiman Palestin dan lain-lain ialah aktivis Hizbul Muslimin yang bergiat dalam Umno.
Keadaan darurat yang berlaku sejak Jun 1948 yang melumpuhkan Hizbul Muslimin telah mendorong para ulama menyertai Bahagian Agama Umno. Ketika mereka menyertai Umno bersama-sama ahli PKMM dan Angkatan Pemuda Insaf (API) yang diharamkan oleh British, mereka meneruskan perjuangan Hizbul Muslimin untuk menyatukan pentadbiran agama, membangun pendidikan Islam dan meluaskan gerakan dakwah.
Sejarah sememangnya mengajar kita dan mematangkan kita. Gabungan PAS bersama Barisan Nasional seakan member nafas baru kepada UMNO yang menghadapi kemelut “perkauman” dan berlakunya peristiwa 13 Mei. Pada ketika itu perkara seumpanya 13 Mei tidak berlaku di Kelantan semasa Pentadbiran PAS. Tetapi pelawaan UMNO kepada PAS untuk menyertai BN dengan alasan menyelamatkan kaum Melayu dan Islam membuatkan PAS menyertai BN dan membentuk kerajaan campuran di peringkat persekutuan. Bagaimanapun “perkawinan” PAS dan BN tidak lama dan PAS “diceraikan” oleh UMNO setelah kuasa politik UMNO agak kukuh dan PAS kembali berseorangan.
Dalam keadaan yang sama juga berlaku semasa pilihanraya umum tahun 1990, 1999 dan berlanjutan hingga 2008. PAS merupakan parti politik yang masih kekal dengan dasar dan ideologi Islam yang dibawanya ke sana ke mari dengan menghadapi pelbagai rintangan pahit manis sebagai gerakan dakwah dan siasah. Fitnah dan pergolakan yang dihadapinya boleh dikatakan seperti “kocakan air oleh ikan sungai yang akhirnya tenang dibawa arus”. Tidak dinafikan isu Tahaluf Siyasi menjadi persoalan terutama kepada ahli dan masayarakat Islam umumnya. Ini kerana boleh dikatakan PAS telah duduk di kedua belah kem iaitu sebagai pembangkang dan pemerintah. Dengan ini PAS boleh dikatakan matang menghadapi situasi dan jalan dakwah yang ditempuhi. Masih kekal dengan dasar, teori dan pratik Islam yang ditunjukan membuatkan PAS dilihat masih relevan di medan politik di Malaysia.
Bagaimanapun pengaruh PAS yang semakin membesar ini seakan menuntut kebijaksanaan. Lahirnya pertubuhan dan gerakan Islam lain seperti JIM, ABIM, Tabligh dan lainnya sepatutnya memberi kesan baik kepada PAS untuk mencapai sokongan bagaimanapun ia berlaku sebaliknya. Ini kerana gerakan Islam tersebut lahir mahu lebih dilihat sebagai non partisan dan mahu terus bergerak “dalam dunia” mereka sendiri. Dalam hal ini sekali lagi sepatutnya PAS menggunakan kebijaksanaan Tahaluf Siyasi untuk mengadakan hubungan dengan gerakan Islam lain dengan lebih berkesan dan akhirnya memberi kebaikan kepada Islam itu sendiri.
Penulis tertanya-tanya dengan syarat “Islam” yang diberikan kepada UMNO selepas PRU12 ketika sesi pertemuan tertutup dengan pimpinan UMNO. Jika syarat-syarat itu UMNO terima, kemungkinan besar PAS bergabung dengan UMNO di peringkat Persekutuan dan beberapa buah negeri terutama Selangor dan Perak. Tetapi apakah syarat itu diberikan kepada DAP dan PKR merupakan syarat yang sama ketika membentuk kerajaan negeri di Selangor dan Perak? Dan adakah DAP terima syarat PAS jika syarat yang sama diterima oleh UMNO? Kerajaan Campuran di Selangor dan Perak sebenarnya telah menimbulkan pro dan kontra di kalangan akar umbi PAS. Ada yang mengatatakan PAS boleh bersama, ada juga mendesak PAS keluar dan kembali berseorangan malahan ada juga yang berpendapat bergabung dengan UMNO. Oleh kerana itu peringkat akar umbi PAS seakan tidak diam di setiap keputusan atau gerak geri kerajaan campuran Selangor dan Perak. Perlu diterima di sini hakikat sebenar ialah rakyat yang mahukan mereka dikalangan Pakatan Rakyat bersatu kerana itulah alternatif yang mereka ada selain BN.
Bagaimanapun kerajaan campuran yang dibarisi dikalangan wakil rakyat dari PAS, PKR dan DAP seakan memberi kredit kepada PAS menterjemahkan diri sebagai gerakan dakwah yang bergerak atas beberapa polisi siasah syari’yah. Benar, setiap parti politik mempunyai kepentingan yang perlu dicapai berdasarkan dari manifesto pilihanraya. Seakan menjadi tekanan kerana rakyat mendesak agar manifesto yang dijanjikan dapat dilaksanakan. Kadang-kadang melihat tersepit dengan beberapa isu yang dilihat bertembung fikrah dan ideologi parti dalam Pakatan Rakyat yang berbeza.
Tidak keterlaluan penulis katakan Allah memberi ujian kepada PAS sebagai gerakan dakwah diberikan sedikit kuasa di negeri Selangor dan Perak sebelum PAS “diberikan” kuasa memerintah Malaysia. Kedah, Perak dan Selangor tidak boleh disamakan dengan Kelantan dengan kondisi dan populasi kaum dan agama yang agak berbeza ketaranya. Sepenggal yang diberikan ini merupakan medan sebenar PAS mempraktikkan Islam dengan kuasa yang ada. Ia juga medan muhasabah PAS menghadapi suasana seperti ini, adakah boleh terus komit dengan dasar perjuangan dan dakwah atau sebaliknya lalai ditengah jalan dengan politik sempit dan kuasa.
*Penulis merupakan pelajar tahun akhir Fakulti Syariah Islamiyah, Universiti Al Azhar, Kaherah.
_________________________________________________________________
Artikel untuk sumbangan Suara Kampus Edisi Johor (SUKEJ) bilangan 114. Tidak diterbitkan kerana tidak lepasi tapisan pihak PMRAM
Tirai Pilihanraya Umum Ke 12 di Malaysia telah agak lama berlabuh. Tetapi bahangnya masih terasa hingga kini dan semakin hangat diperkatakan orang. Terutama dengan “Projek 16 September” yang dicanang hebat oleh bekas timbalan perdana menteri Anwar Ibrahim (Dato Seri). Walaubagaimanapun salah sebuah parti kedua tertua di Malaysia iaitu Parti Islam SeMalaysia dikatakan memiliki penentu lanskap mencorakkan suasana politik di Malaysia. Perkara ini tidak keterlaluan diperkatakan kerana ianya diakui oleh beberapa pengalisis politik di tanah air malah antarabangsa. Melihat kepada track record parti ini, ternyata ia telah memainkan peranan penting. Tidak dinafikan selama lima puluh tahun negara kita merdeka UMNO dan Barisan Nasional masih kekal memerintah. Bagaimanapun kita tidak boleh memandang sepi peranan PAS sebagai salah sebuah parti pembangkang (kecuali pada tahun-tahun bergabung dengan BN sebagai parti komponen) merangkap “parti penasihat”.
Kelantan Masih kekal di bawah pimpinan PAS yang dipimpin oleh seorang Tok Guru yang berjiwa rakyat. Nik Abdul Aziz Nik Mat merupakan Mursyidul AM PAS yang diangkat selepas Allahyarham Tuan Guru Yusuf Rawa. Sejak beliau memegang jawatan sebagai Mursyidul Am dan bersama Allahyarham Dato’ Fadzil Noor dan Tuan Guru Hj Abdul Hadi Awang (kini Dato Seri) yang memimpin PAS, boleh dikatakan PAS sebelum ini tampak lebih kepada nasionalis Islam berubah wajah kepada Fundamentalis Islam dan digagaskan pula “Kepimpinan Ulama”.
Boleh dikatakan rata-rata pimpinan di kalangan ulama dalam PAS lahir dari pusat-pusat pendidikan Islam seperti madrasah-madrasah dan pusat-pusat pengajian pondok. Lebih menarik di awal kemunculan PAS ia merupakan wadah yang menyatukan fikrah Kaum Muda dan Kaum Tua yang dikatakan “bertembung” mengenai beberapa perkara.
PAS ditubuhkan lima tahun sesudah Umno iaitu pada 23 Ogos 1951 bersamaan 20 Zulkaedah 1370. Dalam persidangan yang dianjurkan oleh Bahagian Agama Umno ini, para ulama telah mengambil ketetapkan di Sultan Sulaiman Kelab, Kuala Lumpur untuk menubuhkan 'Persatuan Ulama Se-Malaya' yang bebas daripada Umno.
Mengapa ulama bertindak demikian, sedangkan selama ini mereka bergerak dalam Umno?
Kebanyakan para ulama yang aktif dalam Umno adalah bekas-bekas ahli Hizbul Muslimin yang ditubuhkan di Gunung Semanggol pada 14 Mac 1948. Nama-nama besar dalam Bahagian Agama Umno seperti Tuan Guru Ahmad Fuad Hassan, Tuan Guru Ahmad Tuan Hussin, Sheikh Abdullah Fahim, Ustaz Ahmad Badawi, Tuan Guru Hussin Che Dol, Tuan Guru Yahya Junid, Ustaz Ahmad Maliki, Sulaiman Palestin dan lain-lain ialah aktivis Hizbul Muslimin yang bergiat dalam Umno.
Keadaan darurat yang berlaku sejak Jun 1948 yang melumpuhkan Hizbul Muslimin telah mendorong para ulama menyertai Bahagian Agama Umno. Ketika mereka menyertai Umno bersama-sama ahli PKMM dan Angkatan Pemuda Insaf (API) yang diharamkan oleh British, mereka meneruskan perjuangan Hizbul Muslimin untuk menyatukan pentadbiran agama, membangun pendidikan Islam dan meluaskan gerakan dakwah.
Sejarah sememangnya mengajar kita dan mematangkan kita. Gabungan PAS bersama Barisan Nasional seakan member nafas baru kepada UMNO yang menghadapi kemelut “perkauman” dan berlakunya peristiwa 13 Mei. Pada ketika itu perkara seumpanya 13 Mei tidak berlaku di Kelantan semasa Pentadbiran PAS. Tetapi pelawaan UMNO kepada PAS untuk menyertai BN dengan alasan menyelamatkan kaum Melayu dan Islam membuatkan PAS menyertai BN dan membentuk kerajaan campuran di peringkat persekutuan. Bagaimanapun “perkawinan” PAS dan BN tidak lama dan PAS “diceraikan” oleh UMNO setelah kuasa politik UMNO agak kukuh dan PAS kembali berseorangan.
Dalam keadaan yang sama juga berlaku semasa pilihanraya umum tahun 1990, 1999 dan berlanjutan hingga 2008. PAS merupakan parti politik yang masih kekal dengan dasar dan ideologi Islam yang dibawanya ke sana ke mari dengan menghadapi pelbagai rintangan pahit manis sebagai gerakan dakwah dan siasah. Fitnah dan pergolakan yang dihadapinya boleh dikatakan seperti “kocakan air oleh ikan sungai yang akhirnya tenang dibawa arus”. Tidak dinafikan isu Tahaluf Siyasi menjadi persoalan terutama kepada ahli dan masayarakat Islam umumnya. Ini kerana boleh dikatakan PAS telah duduk di kedua belah kem iaitu sebagai pembangkang dan pemerintah. Dengan ini PAS boleh dikatakan matang menghadapi situasi dan jalan dakwah yang ditempuhi. Masih kekal dengan dasar, teori dan pratik Islam yang ditunjukan membuatkan PAS dilihat masih relevan di medan politik di Malaysia.
Bagaimanapun pengaruh PAS yang semakin membesar ini seakan menuntut kebijaksanaan. Lahirnya pertubuhan dan gerakan Islam lain seperti JIM, ABIM, Tabligh dan lainnya sepatutnya memberi kesan baik kepada PAS untuk mencapai sokongan bagaimanapun ia berlaku sebaliknya. Ini kerana gerakan Islam tersebut lahir mahu lebih dilihat sebagai non partisan dan mahu terus bergerak “dalam dunia” mereka sendiri. Dalam hal ini sekali lagi sepatutnya PAS menggunakan kebijaksanaan Tahaluf Siyasi untuk mengadakan hubungan dengan gerakan Islam lain dengan lebih berkesan dan akhirnya memberi kebaikan kepada Islam itu sendiri.
Penulis tertanya-tanya dengan syarat “Islam” yang diberikan kepada UMNO selepas PRU12 ketika sesi pertemuan tertutup dengan pimpinan UMNO. Jika syarat-syarat itu UMNO terima, kemungkinan besar PAS bergabung dengan UMNO di peringkat Persekutuan dan beberapa buah negeri terutama Selangor dan Perak. Tetapi apakah syarat itu diberikan kepada DAP dan PKR merupakan syarat yang sama ketika membentuk kerajaan negeri di Selangor dan Perak? Dan adakah DAP terima syarat PAS jika syarat yang sama diterima oleh UMNO? Kerajaan Campuran di Selangor dan Perak sebenarnya telah menimbulkan pro dan kontra di kalangan akar umbi PAS. Ada yang mengatatakan PAS boleh bersama, ada juga mendesak PAS keluar dan kembali berseorangan malahan ada juga yang berpendapat bergabung dengan UMNO. Oleh kerana itu peringkat akar umbi PAS seakan tidak diam di setiap keputusan atau gerak geri kerajaan campuran Selangor dan Perak. Perlu diterima di sini hakikat sebenar ialah rakyat yang mahukan mereka dikalangan Pakatan Rakyat bersatu kerana itulah alternatif yang mereka ada selain BN.
Bagaimanapun kerajaan campuran yang dibarisi dikalangan wakil rakyat dari PAS, PKR dan DAP seakan memberi kredit kepada PAS menterjemahkan diri sebagai gerakan dakwah yang bergerak atas beberapa polisi siasah syari’yah. Benar, setiap parti politik mempunyai kepentingan yang perlu dicapai berdasarkan dari manifesto pilihanraya. Seakan menjadi tekanan kerana rakyat mendesak agar manifesto yang dijanjikan dapat dilaksanakan. Kadang-kadang melihat tersepit dengan beberapa isu yang dilihat bertembung fikrah dan ideologi parti dalam Pakatan Rakyat yang berbeza.
Tidak keterlaluan penulis katakan Allah memberi ujian kepada PAS sebagai gerakan dakwah diberikan sedikit kuasa di negeri Selangor dan Perak sebelum PAS “diberikan” kuasa memerintah Malaysia. Kedah, Perak dan Selangor tidak boleh disamakan dengan Kelantan dengan kondisi dan populasi kaum dan agama yang agak berbeza ketaranya. Sepenggal yang diberikan ini merupakan medan sebenar PAS mempraktikkan Islam dengan kuasa yang ada. Ia juga medan muhasabah PAS menghadapi suasana seperti ini, adakah boleh terus komit dengan dasar perjuangan dan dakwah atau sebaliknya lalai ditengah jalan dengan politik sempit dan kuasa.
*Penulis merupakan pelajar tahun akhir Fakulti Syariah Islamiyah, Universiti Al Azhar, Kaherah.
_________________________________________________________________
Artikel untuk sumbangan Suara Kampus Edisi Johor (SUKEJ) bilangan 114. Tidak diterbitkan kerana tidak lepasi tapisan pihak PMRAM
Tiada ulasan:
Catat Ulasan